Στις 26 Οκτωβρίου εορτάζονται τα ονόματα Δημήτρης και Δήμητρα, μαζί με πολλά παράγωγά τους, όπως Μήτσος, Τζίμης, Μίμης, Ντέμης και Μιμίκα. Στην Πελοπόννησο, ιδιαίτερα, το υποκοριστικό “Μίμης” έχει επικρατήσει, πιθανώς ως απόρροια της δυσκολίας των παιδιών να προφέρουν ολόκληρο το όνομα.Στην Αμερική, ωστόσο, ο Δημήτρης αποκαλείται “Τζίμης”, πιθανότατα εξαιτίας της πρώιμης μετανάστευσης του 1920, ότ…
Στις 26 Οκτωβρίου εορτάζονται τα ονόματα Δημήτρης και Δήμητρα, μαζί με πολλά παράγωγά τους, όπως Μήτσος, Τζίμης, Μίμης, Ντέμης και Μιμίκα. Στην Πελοπόννησο, ιδιαίτερα, το υποκοριστικό “Μίμης” έχει επικρατήσει, πιθανώς ως απόρροια της δυσκολίας των παιδιών να προφέρουν ολόκληρο το όνομα.
Η Ετυμολογία του Ονόματος Δημήτρης: Η Ονομαστική Παράδοση του Δημήτρη και της Δήμητρας
Στην Αμερική, ωστόσο, ο Δημήτρης αποκαλείται “Τζίμης”, πιθανότατα εξαιτίας της πρώιμης μετανάστευσης του 1920, όταν οι ντόπιοι δυσκολεύονταν να προφέρουν το Dimitris. Έτσι, οι μετανάστες Έλληνες υιοθέτησαν το πιο εύχρηστο “Jim” λόγω της οικειότητας που είχε με το κοινό αμερικανικό όνομα James. Η εκδοχή αυτή αν και ανεπιβεβαίωτη, θεωρείται πολύ πιθανή.
Το όνομα Δημήτρης είναι ένα από τα πιο δημοφιλή στην Ελλάδα, καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση με ποσοστό 6,4%, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ. Προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό “Δημήτριος”, που σημαίνει “αφιερωμένος στη Δήμητρα”, τη θεά της γονιμότητας και των γεωργικών εργασιών. Σύμφωνα με το ετυμολογικό λεξικό, η θεά Δήμητρα ονομαζόταν έτσι επειδή το όνομά της συνδυάζει τις λέξεις “Δα” (γη) και “μήτηρ” (μητέρα), αποδίδοντας την έννοια της “μητέρας γης”.
Η Εορτή του Αγίου Δημητρίου και οι Λαϊκές Παραδόσεις
Η ημέρα εορτασμού του Αγίου Δημητρίου, εκτός από την τιμή που αποδίδεται στον Άγιο, σχετίζεται και με την παράδοση του Ψυχοσάββατου. Το Σάββατο πριν την εορτή του καθιερώθηκε ως επιπρόσθετο Ψυχοσάββατο στη Μακεδονία και τη Θράκη, όταν σύμφωνα με την παράδοση, οι ψυχές των νεκρών επιστρέφουν στους τάφους τους. Στην ίδια την ημέρα αποδίδεται και η αρχή του χειμώνα, καθώς στη λαϊκή παράδοση οι Βούλγαροι θεωρούν ότι “ο Άγιος Δημήτριος τινάζει τα γένια του και φέρνει το χιόνι”.
Ο Άγιος Δημήτριος ως Προστάτης και Πολιούχος της Θεσσαλονίκης
Ο Άγιος Δημήτριος είναι συνδεδεμένος με τη Θεσσαλονίκη, αποτελώντας τον πολιούχο της. Η σχέση του με την πόλη ενισχύθηκε από ιστορικά γεγονότα, όπως το 1912, όταν η Θεσσαλονίκη απελευθερώθηκε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία ανήμερα της εορτής του, και οι Θεσσαλονικείς απέδωσαν το γεγονός στην παρέμβαση του Αγίου. Παράλληλα, θεωρείται πως με την επίδραση και προστασία του κατά την πολιορκία της πόλης από τους Βούλγαρους το 1207 συνέβαλε στην αποτροπή κινδύνων.
Το Κοινωνικό Έργο του Αγίου Δημητρίου και η Μαρτυρία του
Σύμφωνα με την παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο Άγιος Δημήτριος ανέπτυξε έντονη χριστιανική δράση στην κοινότητα της Θεσσαλονίκης. Καθώς κήρυττε την πίστη και ενθάρρυνε τους μαθητές του στη Ρωμαϊκή Αγορά, οι εχθροί του διωγμού του Διοκλητιανού τον συνέλαβαν και προσπάθησαν να τον αναγκάσουν να απαρνηθεί τη χριστιανική του πίστη. Ο Άγιος Δημήτριος όμως παρέμεινε πιστός, λέγοντας: “Τω Χριστώ μου πιστεύω μόνον”, και μαρτύρησε. Ένας από τους μαθητές του, ο Νέστορας, αντλώντας δύναμη από τη διδασκαλία του, νίκησε τον μονομάχο Λυαίο, εξοργίζοντας τον Αυτοκράτορα, ο οποίος διέταξε τον θάνατο και των δύο.
Η Αναβίωση των Δημητρίων
Η γιορτή των “Δημητρίων” ξεκίνησε από τον 10ο αιώνα στη Βυζαντινή Θεσσαλονίκη και άνθησε μέχρι και τον 14ο αιώνα. Αποτελούσε τόσο εμπορική όσο και ψυχαγωγική εκδήλωση, με συμμετοχή σχοινοβατών, γελωτοποιών και θεατρικών παραστάσεων. Ωστόσο, με την Οθωμανική κατάκτηση η παράδοση αυτή σταμάτησε. Αναβίωσε το 1966 με πρωτοβουλία του ΕΟΤ, εμπλουτισμένη με πολιτιστικά δρώμενα, όπως εκθέσεις, θεατρικές και μουσικές παραστάσεις. Σήμερα, τα “Δημήτρια” αποτελούν σημαντική πολιτιστική εκδήλωση για τη Θεσσαλονίκη, αναγνωρισμένη από την Ευρωπαϊκή Ένωση Διεθνών Φεστιβάλ.
Δείτε και αυτά